Thứ Hai, 29 tháng 3, 2021

Bạch Đằng hải khẩu 白藤海口 • Cửa biển Bạch Đằng Thơ » Việt Nam » Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn » Nguyễn Trãi » Ức Trai thi tập »

 

Bạch Đằng hải khẩu 白藤海口 • Cửa biển Bạch Đằng

Thơ » Việt Nam » Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn » Nguyễn Trãi » Ức Trai thi tập » Thơ làm sau khi thành công và làm quan ở triều


Bạch Đằng hải khẩu 白藤海口 • Cửa biển Bạch Đằng


白藤海口
朔風吹海氣凌凌,
輕起吟帆過白藤。
鱷斷鯨刳山曲曲,
戈沉戟折岸層層。
關河百二由天設,
豪傑功名此地曾。
往事回頭嗟已矣,
臨流撫影意難勝。



Bạch Đằng hải khẩu
Sóc phong xung hải khí lăng lăng,
Khinh khởi ngâm phàm quá Bạch Đằng.
Ngạc đoạn kình khoa sơn khúc khúc,
Qua trầm kích chiết ngạn tằng tằng.
Quan hà bách nhị do thiên thiết,
Hào kiệt công danh thử địa tằng.
Vãng sự hồi đầu ta dĩ hĩ,
Lâm lưu phủ ảnh ý nan thăng.



Dịch nghĩa
Cửa biển lồng lộng, gió bấc thổi băng băng;
Buồm thơ nhẹ lướt qua sông Bạch Đằng.
Nhìn núi từng khúc, như cá mập, cá sấu bị chặt từng đoạn,
Nhìn bờ từng lốp, như giáo kích gươm đao bị gãy chìm.
Cảnh núi sông hiểm yếu, tạo ra cái thế “lấy ít địch nhiều”,
Ðây là nơi hào kiệt từng lập nên công danh oanh liệt.
Việc xưa nghĩ lại, ôi tất cả đã qua rồi!
Tới đây viếng cảnh, nỗi lòng sao biết nên chăng?


Bạch Đằng là con sông lịch sử của Việt Nam thuộc tỉnh Quảng Yên (Bắc Việt), bắt nguồn từ Phát Lại, chảy ra biển. Cửa Bạch Đằng xưa kia, vốn nay đã chuyển hướng, hiện thuộc Hải Phòng. Ðây là nơi mà Trần Hưng Ðạo đã đánh tan giặc Nguyên Mông. Cửa khẩu Bạch Đằng là một danh lam thắng cảnh, nơi đã từng hai lần quân Việt Nam đánh bại quân Trung Quốc xâm lược, Ngô Quyền (thế kỷ 10) phá quân Nam Hán, bắt sống thái tử Hoằng Thao, Trần Hưng Đạo (thế kỷ 13) đại thắng quân Nguyên, bắt được các tướng Ô Mã Nhi, Phan Tiệp, Tích Lệ...

Bản dịch của Nguyễn Đình Hồ

Biển rung, gió bấc thổi băng băng,
Nhẹ cất buồm thơ lướt Bạch Ðằng.
Kình ngạc băm vằm non mấy khúc,
Giáo gươm chìm gãy bãi bao tầng.
Quan hà hiểm yếu trời kia đặt,
Hào kiệt công danh đất ấy từng.
Việc cũ quay đầu, ôi đã vắng,
Tới dòng ngắm cảnh dạ bâng khuâng.

Bản dịch của Lê Cao Phan


Gió biển bắc phương về giá buốt
Buồm reo vượt cửa khẩu sông Đằng
Núi như kình ngạc phân đòi đoạn
Đất tựa kích đao rải ngổn ngang
Hai chống hàng trăm, trời yểm trợ
Nhiều nên hào kiệt, đất tiềm tàng
Ôi, quay đầu lại ôn muôn sự
Ánh nước nhìn ra, ý nặng vương.



Bản dịch của nhóm Đào Duy Anh

Khi biển hơi may thổi lạnh rùng,
Bạch Đằng qua cửa nhẹ buồm dong.
Chòm chòm núi đá kình rời đoạn,
Lớp lớp bờ lau kiếm nát chồng.
Quan ải trăm, hai, trời đặt hiểm,
Anh hùng sự nghiệp đất nên công.
Việc xưa ngoái lại ôi rồi hết,
Ngao ngán mò xem bóng giữa dòng.



Bản dịch của Cao Nguyên

Biển khơi gió bấc lạnh hơi băng
Dong cánh buồm qua cửa Bạch Đằng
Núi uốn khúc chia kình đoạn ngạc
Đao chìm kích gãy bãi dăng dăng
Địch đông ta ít do trời giúp
Hào kiệt nên công nghiệp rỡ ràng
Nhớ lại chuyện xưa ôi cảm khái
Qua nhìn bóng nước khó nói năng

Bản dịch của Voduonghonglam

Đằng Giang gió bấc thổi băng sông
Nhẹ bước thơ ngâm- một cánh bưồm.
Kình đoạn ngạc phơi non lúc khúc
Giáo chìm gươm gãy sóng chênh chông.
Biển sâu núi hiểm trời xây dựng
Nhân kiệt hùng anh đất cấy trồng
Nhớ lậi chuyện xưa ôn lịch sử
Xuôi dòng nước chảy ý mênh mông...


Thứ Bảy, 27 tháng 3, 2021

Hoàng Hạc lâu 黃鶴樓 • Lầu Hoàng Hạc Thơ» Trung Quốc» Thịnh Đường» Thôi Hiệu

 Hoàng Hạc lâu 黃鶴樓 • Lầu Hoàng Hạc

Thơ» Trung Quốc» Thịnh Đường» Thôi Hiệu

Hoàng Hạc lâu

黃鶴樓
昔人已乘黃鶴去,
此地空餘黃鶴樓。
黃鶴一去不復返,
白雲千載空悠悠。
晴川歷歷漢陽樹,
芳草萋萋鸚鵡洲。
日暮鄉關何處是,
煙波江上使人愁。
Hoàng Hạc lâu
Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ,
Thử địa không dư Hoàng Hạc lâu.
Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản,
Bạch vân thiên tải không du du.
Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ,
Phương thảo thê thê Anh Vũ châu.
Nhật mộ hương quan hà xứ thị?
Yên ba giang thượng sử nhân sầu.
Dịch nghĩa
Người xưa đã cưỡi hạc vàng bay đi,
Nơi đây chỉ còn lại lầu Hoàng Hạc.
Hạc vàng một khi bay đi đã không trở lại,
Mây trắng ngàn năm vẫn phiêu diêu trên không.
Mặt sông lúc trời tạnh, phản chiếu cây cối Hán Dương rõ mồn một,
Cỏ thơm trên bãi Anh Vũ mơn mởn xanh tươi.
Trời về chiều tối, tự hỏi quê nhà nơi đâu?
Trên sông khói toả, sóng gợn, khiến người sinh buồn!

Lầu Hoàng Hạc ở phía tây nam thành Vũ Xương.

Bản dịch của Ngô Tất Tố
Gửi bởi Vanachi ngày 09/06/2005 05:03
Có 22 người thích
Người xưa cưỡi hạc đã lên mây,
Lầu hạc còn suông với chốn này.
Một vắng hạc vàng xa lánh hẳn
Ngàn năm mây bạc vẩn vơ bay.
Vàng gieo bên Hán, ngàn cây hửng
Xanh ngắt châu Anh, lớp cỏ dày.
Trời tối quê nhà đâu tá nhỉ?
Đầy sông khói sóng gợi niềm tây!

Bản dịch của Tản Đà
Gửi bởi Vanachi ngày 09/06/2005 05:03
Đã sửa 1 lần, lần cuối bởi Vanachi ngày 29/05/2006 08:10
Có 22 người thích
Hạc vàng ai cưỡi đi đâu?
Mà nay Hoàng Hạc riêng lầu còn trơ.
Hạc vàng đi mất từ xưa,
Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay.
Hán Dương sông tạnh cây bày,
Bãi xưa Anh Vũ xanh dày cỏ non.
Quê hương khuất bóng hoàng hôn.
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai?
Bản dịch của Trần Trọng Kim
Gửi bởi Vanachi ngày 09/06/2005 05:05
Có 7 người thích
Người đi cưỡi hạc từ xưa,
Đất này Hoàng Hạc còn lưu một lầu.
Hạc vàng đi mất đã lâu,
Ngàn năm mây trắng một màu mênh mông.
Hán Dương cây bóng lòng sông,
Bãi kia Anh Vũ cỏ trông xanh rì.
Chiều hôm lai láng lòng quê,
Khói bay sóng vỗ ủ ê nỗi sầu.

Bản dịch của Trần Trọng San
Gửi bởi Vanachi ngày 09/06/2005 05:05
Có 9 người thích
Người xưa cưỡi hạc bay đi mất,
Riêng lầu Hoàng Hạc vẫn còn đây.
Hạc đã một đi không trở lại,
Man mác muôn đời mây trắng bay.
Hán Dương sông tạnh, cây in thắm,
Anh Vũ bờ thơm, cỏ biếc dày.
Chiều tối, quê nhà đâu chẳng thấy
Trên sông khói sóng gợi buồn ai.

Bản dich của voduonghonglam [vophubong]

Người xưa cởi hạc lẩn vào mây
Hoàng hạc lầu xưa vẫn chỗ nầy
Mây trắng ngàn năm còn lẩn thẩn
Hạc vàng một thuở đã xa bay
Hán Duơng sông tạnh cây xanh ngắt
Anh vũ gò thơm cỏ biếc dày
Ngày muộn cố huơng đâu?Tự hỏi,
Sóng dâng sương toả chạnh lòng đây...

Thứ Bảy, 13 tháng 3, 2021

CAM HOAI

 Cảm hoài

Nguyên tác:
Đặng Dung (鄧容
感懷
世事悠悠奈老何
無窮天地入酣歌
時來屠釣成功易
運去英 雄飲恨多
致主有懷扶地軸
洗兵無路挽天河
國讎未報頭先白
幾度龍泉戴月磨
Phiên âm Hán-Việt:
Cảm hoài
Thế sự du du nại lão hà?
Vô cùng thiên địa nhập hàm ca
Thời lai đồ điếu thành công dị,
Vận khứ anh hùng ẩm hận đa.
Trí chủ hữu hoài phù địa trục
Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà.
Quốc thù vị báo đầu tiên bạch,
Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma.
Dịch nghĩa:
Việc đời dằng dặc mà ta đã già, biết làm thế nào?
Trời đất mênh mông đắm trong cuộc rượu hát ca.
Khi gặp thời, người làm nghề hàng thịt, kẻ câu cá cũng dễ thành công,
Lúc lỡ vận, bậc anh hùng đành phải nuốt hận nhiều.
Giúp chúa, những mong xoay trục đất lại,
Rửa vũ khí không có lối kéo tuột sông Ngân xuống.
Thù nước chưa trả được mà mái tóc đã bạc sớm,
Bao phen mang gươm báu mài dưới bóng trăng.

Bản dịch của Tản Đà
Việc đời man mác, tuổi già thôi!
Đất rộng trời cao chén ngậm ngùi.
Gặp gỡ thời cơ may những kẻ,
Tan tành sự thế luống cay ai!
Phò vua bụng những mong xoay đất,
Gột giáp sông kia khó vạch trời.
Đầu bạc giang san thù chửa trả,
Long tuyền mấy độ bóng trăng soi.

Bản dịch của Phan Kế Bính
Việc đời bối rối tuổi già vay,
Trời đất vô cùng một cuộc say.
Bần tiện gặp thời lên cũng dễ,
Anh hùng lỡ bước ngẫm càng cay.
Vai khiêng trái đất mong phò chúa,
Giáp gột sông trời khó vạch mây.
Thù trả chưa xong đầu đã bạc,
Gươm mài bóng nguyệt biết bao rày.
----------------
Ban Dịch của vophubong
1
Mang mang thế sự - tuổi già thôi...
Đất rộng trời cao có ngậm ngùi
Vận đến tiểu nhân mừng đắc chí?
Thời đi quân tử hận buồn trôi...
Phò vua bụng muốn xoay thành quách
Giúp nước vai mong vác cổng trời
Đầu bạc quốc thù còn chửa trả
Gươm mài mấy độ bóng trăng soi...

2
Chớ trách ta sao tuổi đã già
Bên trời rượu uống vỗ bàn ca
Tiểu nhân vận đến thành công dễ
Hào kiệt thời đi mắt lệ nhoà...
Giúp chúa lòng mong xoay thế cục
Phò vua khôn kéo nổi thiên hà
Quốc thù chưa trả đầu sương bạc,
Mấy độ gươm mài bóng nguyệt sa..

Thứ Năm, 11 tháng 3, 2021

BAI THO DOI TUU-- NGUYEN DU

 

BAI THO DOI TUU - NGUYEN DU

 https://www.thivien.net/Nguy%E1%BB%85n-Du/%C4%90%E1%BB%91i-t%E1%BB%ADu/poem-PptfiKstYrIhSNk8JxRO3w

Lời bình:

Tâm sự Nguyễn Du qua Đối tửu là tâm sự của bậc anh hùng, Người đã đám đương đầu với Nguyễn Huệ, hiễu rất rõ Gia Long, Minh Mệnh là những vị vua tài trí và gian hùng, biết trọng dụng nhân tài nhưng kiềm chế và đa nghi. Nguyễn Du đã từng là chánh sứ đứng đầu về ngoại giao với triều Thanh. Người cũng là hàn lâm đại học sĩ đứng đầu về giáo dục, là quan cai bạ đầu tỉnh trọng yếu sát cạnh cố đô. Nguyễn Du hiếu thấu kinh Kim Cương, sâu sắc Kinh Dịch, Phong Thủy và Nhân tướng học, uyên thâm mọi mặt về lịch sử, địa lý, văn hóa, xã hội và ngôn ngữ, nhưng cẩn trọng và khiêm nhường hiếm thấy.

  








 

Đối tửu

Phu toạ nhàn song tuý nhãn khai,
Lạc hoa vô số há thương đài.
Sinh tiền bất tận tôn trung tửu,
Tử hậu thuỳ kiêu mộ thượng bôi?
Xuân sắc tiệm thiên hoàng điểu khứ,
Niên quang ám trục bạch đầu lai.
Bách kỳ đãn đắc chung triêu tuý,
Thế sự phù vân chân khả ai.

 

Dịch nghĩa

Ngồi xếp bằng tròn trước cửa sổ, rượu vào hơi say mắt lim dim,
Vô số cánh hoa rơi trên thảm rêu xanh.
Lúc sống không uống cạn chén rượu,
Chết rồi, ai rưới trên mồ cho?
Sắc xuân thay đổi dần, chim hoàng oanh bay đi,
Năm tháng ngầm thôi thúc đầu bạc.
Cuộc đời trăm năm, chỉ mong say suốt ngày.
Thế sự như đám mây nổi, thật đáng buồn.

Bản dịch của Nguyễn Thạch Giang

Ngồi bên cửa sổ mắt đờ say,
Trên thảm rêu xanh hoa rụng đầy.
Sống đã không vơi bầu rượu được,
Chết rồi ai rưới mộ mình đây?
Sắc xuân dần đổi, chim vàng lánh,
Năm tháng ngầm xui tóc bạc dày.
Ước được trăm năm say khướt mãi,
Việc đời mấy nỗi, nghĩ buồn thay!


Bản dịch của Đông A

Ngồi xếp bên song chếnh choáng say
Hoa rơi tơi tả xuống rêu đầy
Sống, vò không dốc say bầu cạn
Chết, mộ ai còn tưới rượu đây
Xuân đổi khiến oanh rời tổ khác
Năm qua dục tóc bạc đầu rày
Trăm năm mong được say sưa suốt
Thật đáng thương đời tựa đám mây


Bản dịch của Đặng Thế Kiệt

Ngồi nhìn song vắng rượu say
Bao nhiêu hoa rụng trên này cỏ non
Bây giờ nốc cạn chén ngon
Mồ xanh giọt rượu ai còn rưới cho
Mùi hương xuân sắc phai mờ
Bóng chim tăm cá bạc phơ mái đầu
Ước chi thơ túi rượu bầu
Trăm năm mây nổi quên sầu mênh mang.


 Hoa Sơn Trang @www.hoasontrang.us

Ngồi bên song vắng mắt ngà say
Hoa rụng thềm rêu phủ ngập đầy
Lúc ở người chừa bầu rượu đấy
Khi về ai rưới nấm mồ đây
Sắc xuân phai nhạt oanh vàng biến
Bóng sáng nhòa tan tóc trắng bay
Ước muốn trăm năm say trọn kiếp
Đời như mây nổi đáng thương thay.


Bản dịch của Trần Nhất Lang @www.hoasontrang.us

Lim dim bên cửa rượu say
Ngoài sân hoa rụng vương đầy rêu xanh.
Sống không chuốc cạn chén quỳnh
Chết rồi ai tưới mộ mình mấy ly?
Sắc xuân dần đổi, oanh đi
Thời gian thôi thúc già về tóc phai.
Trăm năm mong chỉ được say
Một làn mây nổi thương thay chuyện đời.


Bản dịch của Trần Nhất Lang @www.hoasontrang.us

Lim dim bên cửa rượu ngà say
Hoa rụng trên sân rêu phủ đầy
Còn sống ta vui quỳnh mấy chén
Chết rồi ai tưới mộ mình đây
Oanh đi lần lữa xuân bay thắm
Già đến càng mau tóc nhuốm phai
Khất khưởng trăm năm mong có thế
Chuyện đời mây nổi đáng thương thay.


Bên cửa xếp bằng ngất ngưởng say
Cánh hoa rơi phủ thảm rêu đầy
Sống chưa vơi nửa lưng ly rượu
Chết hỏi rằng ai tưới mộ đây ?
Xuân đã xa dần oanh bỏ tổ
Tháng năm bàng bạc tóc màu mây
Trăm năm chỉ ước say mềm mãi
Chìm nổi tựa mây ngẫm đắng cay


Đông Hoà

Ngồi yên thả mắt thoáng chìm say